Học tập Bác Hồ về việc tự học suốt đời
Từ nhiều năm nay, vào tuần
đầu tháng 10 hàng năm, Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam và Bộ Giáo dục – Đào
tạo phối hợp tổ chức “Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời” trên phạm vi cả nước,
góp phần thực hiện đề án xây dựng xã hội học tập nhằm “Học tập suốt đời, góp phần
nâng cao dân trí và năng lực công dân, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và chất
lượng cuộc sống của bản thân, gia đình và xã hội”. Mỗi năm là một chủ đề cụ thể
khác nhau.
Tùy điều kiện cụ thể, mỗi
địa phương có thể có chủ đề riêng phù hợp với đặc điểm của địa phương mình. Tuần
lễ hưởng ứng học tập suốt đời năm 2022 trên địa bàn Quân 5 với chủ đề "Thúc
đẩy chuyển đổi số phục vụ cho học tập suốt đời sau đại dịch COVID-19".
Đó chính là một việc làm
thiết thực đẩy mạnh phong trào học tập sâu rộng trong các tầng lớp Nhân dân,
giúp nâng cao nhận thức của Nhân dân về vai trò chuyển đổi số đối với việc học
tập suốt đời. Thúc đẩy học tập suốt đời trên địa bàn quận, góp phần xây dựng
Thành phố Hồ Chí Minh trở thành "Thành phố học tập", "Ðô thị
thông minh" trong thời đại kỹ nguyên số. Đáp ứng nhu cầu học tập của nhân
dân trong bối cảnh COVID-19 đang diễn biến phức tạp; gắn với việc triển khai thực
hiện Nghị quyết Ðại hội Ðảng lần thứ XIII, Nghị quyết Ðại hội Ðảng các cấp và
Quyết định số 1373/QÐ-TTg ngày 30 tháng 7 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ ban
hành "Ðề án xây dựng xã hội học tập giai đọan 2021 - 2030"
Trong việc học tập suốt
đời, chúng ta có một tấm gương tự học vĩ đại là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bản thân
Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng điển hình về tự học, tự làm và sáng
tạo. Trước khi ra đi tìm đường cứu nước (năm 1911), Bác đã theo học trường Quốc
học Huế và trường Tiểu học Quy Nhơn. Trong thời gian hoạt động ở nước ngoài,
Người học ở Trường Đại học Phương Đông (năm 1923), Đại học Quốc tế Lenin (năm
1934), nghiên cứu sinh Viện Nghiên cứu các vấn đề thuộc địa (năm 1937) với luận
án về cách mạng ruộng đất ở Đông Nam châu Á. Nhưng Bác chỉ nhận mình tự học.
Khi tham dự Đại hội VII Quốc tế Cộng sản tại Mátxcơva vào tháng 8/1935, Bác
khai trong lý lịch: “Họ và tên: Lin. Trình độ học vấn: Tự học. Biết các thứ tiếng:
Pháp, Anh, Trung Quốc, Ý, Đức, Nga”. Các câu chuyện về tự học của Bác, học làm
bếp, viết báo, rửa ảnh, ngoại ngữ… đều rất thiết thực, sâu sắc và đáng để tất cả
chúng ta học tập và noi theo. Chính trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc (năm
1947), Bác đã viết: “Lấy tự học làm cốt”.
Các nhà nghiên cứu đã
đúc kết tư tưởng Hồ Chí Minh về học tập và tự học có mấy điểm chính:
Thứ nhất, học hỏi là một việc phải
tiếp tục suốt đời. Người dạy, không ai có thể tự cho mình đã biết đủ rồi, biết
hết rồi; mọi người đều được học hành, học suốt đời; công nhân và nông dân phải
trí thức hóa; dân tộc Việt Nam trở thành một dân tộc thông thái. Người nhấn mạnh,
để toàn dân học tập, cho xã hội học tập là phải biến việc học tập thành một
phong trào thi đua yêu nước.
Thứ hai, học đi đôi với tự học.
Người dạy, không chỉ học ở nhà trường mà trong mọi hoạt động; cán bộ các cấp đều
phải nghiên cứu học tập, luôn luôn cầu tiến bộ.
Thứ ba, học phải hiểu cho thực
chất. Người căn dặn, phải nêu cao tác phong độc lập suy nghĩ và tự do tư tưởng.
Bác chỉ rõ, đọc tài liệu thì phải đào sâu, hiểu kỹ, chứ không tin một cách mù
quáng từng câu một trong sách... Quan điểm xuyên suốt của Bác là “học để làm việc,
làm người, làm cán bộ”, nếu không có kiến thức thực chất, học mà không hiểu thì
không thể làm việc tốt được.
Thứ tư, giúp đỡ nhau, hợp tác
nhau trong học tập. Theo Hồ Chí Minh, việc học dù là việc riêng của từng cá
nhân nhưng mọi người phải học lẫn nhau và giúp nhau học tập, trở thành một
phong trào xã hội rộng rãi. Bác thường bảo, phải học lẫn nhau và học nhân dân;
đối với mọi vấn đề, thầy trò cùng nhau thảo luận, ai có ý kiến gì phải thật thà
phát biểu.
Thứ năm, học để hành. Đây vừa
là mục đích vừa là phương pháp. Tức là học để làm (được) việc và làm (được) việc
là để kiểm nghiệm việc đã học như thế nào. Hồ Chí Minh dạy, học để hành, hành để
học, học với hành phải đi đôi; học mà không hành thì vô ích, hành mà không học
thì không trôi chảy. Vậy nên, nếu không tự học, không học suốt đời thì khó có
thể có đủ kiến thức để hành.
Thứ sáu, cán bộ, đảng viên phải
gương mẫu trong học tập và tự học. Bác nhắc nhở người cán bộ phải luôn có ý thức
học tập thường xuyên hàng ngày, trong việc lớn cũng như việc nhỏ, việc cao cũng
như việc thấp. Người cán bộ, đảng viên phải hiểu rằng việc học của mình không
chỉ giới hạn trong khuôn khổ nhà trường, không chỉ thỏa mãn với tri thức có
trong sách vở mà còn phải từ thực tế cuộc sống. Bởi có học được từ cuộc sống
thì mới thấu hiểu được đời sống của nhân dân, từ đó phục vụ nhân dân tốt nhất…
Tư tưởng Hồ Chí Minh về
học tập suốt đời hoàn toàn phù hợp với xu thế của thời đại khi trên thế giới,
giáo dục và đào tạo đã trở thành yếu tố quyết định tương lai của mỗi dân tộc, sự
phát triển của mỗi quốc gia.
Tinh thần chung “học suốt
đời” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng và Nhà nước ta rất phù hợp với các đề
xuất trong tuyên ngôn giáo dục thế kỷ XXI của UNESCO: Học để biết (Learning to
know), Học để làm (Learning to do), Học để chung sống (Learning to live
together) và Học để khẳng định mình, để tồn tại (Learning to be).
Mỗi cán bộ, đảng viên
nên đề ra cho mình một lộ trình, một mục tiêu và một phương pháp tự học suốt đời
phù hợp với điều kiện cụ thể của bản thân, của gia đình. Có tự học suốt đời mới
không bị tụt hậu. Có tự học suốt đời mới bắt kịp được sự phát triển nhanh chóng
của xã hội. Có tự học suốt đời mới làm gương cho con em trong gia đình. Có tự học
suốt đời mới có thể phục vụ nhân dân ngày một tốt hơn.
PV